Bạn đã biết về chỉ định off-label của salbutamol (albuterol) trong điều trị tăng kali máu?

-----------------------------------------

Tăng kali máu (> 5.0 mmol/L) là một rối loạn điện giải thường gặp ở khoa hồi sức tích cực, có thể gây tử vong nếu không xử trí kịp thời.

Các nhóm thuốc/biện pháp chính trong xử trí tăng kali máu là:
(i) Thuốc tranh chấp kali trên cơ tim (calci clorua hoặc calci gluconat): giúp ổn định màng tế bào cơ tim nhưng không giảm được nồng độ kali máu

(ii) Thuốc tăng vận chuyển K+ vào trong tế bào:
- Insulin + glucose: insulin giúp chuyển kali từ ngoài vào trong tế bào, glucose được bổ sung thêm nhằm tránh biến chứng hạ đường huyết bởi insulin
- Natri carbonat: làm tăng pH máu giúp tăng H+ đưa vào máu, từ đó tăng đưa K+ vào trong tế bào
- Thuốc kích thích β2-adrenergic (albuterol)

(iii) Biện pháp tăng đào thải K+:
- Tăng thải qua nước tiểu: lợi tiểu quai furosemid làm tăng thải qua nước tiểu
- Giảm hấp thu ở ruột, tăng thải qua phân: chất trao đổi calci-kali như patiromer hoặc zirconium cyclosilicate, nhựa trao đổi ion natri-kali kayexalate (natri polystyrene sulfonat)
- Lọc máu cấp cứu ngắt quãng: chỉ định khi tăng kali máu nặng, có biểu hiện trên điện tim hoặc tăng kali máu kém đáp ứng lợi tiểu

Như vậy, trong phác đồ xử trí tăng kali máu, albuterol là một thuốc có vai trò không kém phần quan trọng.

Theo tờ thông tin sản phẩm, Albuterol chỉ định chủ yếu trong co thắt phế quản mạn tính không đáp ứng liệu pháp thông thường và điều trị hen cấp. Việc sử dụng albuterol trong xử trí tăng kali máu là chỉ định off-lable.

Albuterol dùng với liều 10 - 20 mg, khí dung trong 15 phút hoặc 0.5 mg pha trong 100 mL dextrose 5% truyền tĩnh mạch. Tác dụng khởi trong 10 - 30 phút và kéo dài 2 - 4, có thể tới 6 h.

Hiệu quả của albuterol đã được chứng minh trong một số thử nghiệm lâm sàng, tổng quan trong y văn và trong nhiều hướng dẫn điều trị dựa trên bằng chứng quan trọng.

Một số hướng dẫn điều trị về xử trí tăng kali huyết, trong đó đều có nhắc tới vai trò của albuterol, bạn đọc có thể tham khảo bao gồm:

- Hướng dẫn chẩn đoán và xử trí hồi sức tích cực, Bộ Y Tế, 2015
- American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care, Part 10: Special Circumstances of Resuscitation, 2015
- European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation, Section 4. Cardiac arrest in special circumstances, 2015
- Guidelines and Audit Implementation Network (GAIN). Guidelines for the treatment of hyperkalemia in adults, 2014
- Best practices in managing hyperkalemia in chronic kidney disease, National Kidney Foudation

------------------------------------------
Tham khảo
1. Summary product characteristics, Salbutamol 2.5 mg/2.5 mL and 5 mg/2.5 ml Nebuliser Solution, https://www.medicines.org.uk/emc/search
2. Hyperkalemia, Dynamed
3. Albuterol: hyperkalemia, Facts and Comparison eAnswers, 2016
4. Hướng dẫn chẩn đoán và xử trí hồi sức tích cực, Bộ Y Tế, 2015
5. American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care, Part 10: Special Circumstances of Resuscitation, 2015
---------------------------------------
Tổng hợp - DS. Nguyễn Thị Thu Thủy - Nhịp cầu Dược Lâm Sàng.